Volle Maan in Steenbok

Gepubliceerd: 20 december 2017

De winterzonnewende van 21 december is dit jaar om half zes ’s avonds, als de zon net is ondergegaan. Dat is het moment waarop de Zon het teken Steenbok binnengaat en in conjunctie komt met de planeet Saturnus die de dag daarvoor zijn eigen teken Steenbok is binnengegaan. Tussen 21 en 24 december staat de Zon pal boven de Steenbokskeerkring (Zuid Afrika) en blijft daarboven drie dagen lang stilstaan, voordat zij zich omwendt naar het noorden. Joan Hodgson schrijft: “Als we ons gedurende deze tijd terugtrekken uit de drukte van de uiterlijke wereld, zullen we ons bewust worden van een diepe stilte, alsof de natuur op iets aan het wachten is. Als dan de zon in de kersttijd bij de zonnewende omkeert, ervaren we het onsterfelijke vlammetje van nieuw leven in onszelf. Dit vlammetje van eeuwig leven, de onsterfelijke vlam van de Geest, is het Christuskind.”

Vanaf Kerst tot aan Driekoningen hebben we de twaalf heilige nachten. Het is de tijd waarin het zonnewiel weer gaat draaien, de Joeltijd (Oud-Noors gjól=wiel). In vroegere tijden kwam alles in de gemeenschap tot rust, waardoor de mensen de tijd hadden om zich voor te bereiden op het nieuwe jaar. Ze gaven elkaar geschenken die ze in het nieuwe jaar konden gebruiken. Er waren toen heel zinvolle levensritmes, die we in deze moderne tijd met zijn 24-uurseconomie kwijt geraakt zijn. Op 2 januari is het de Volle Maan van de Steenbok, als de Zon in dat teken staat en de Maan daar precies tegenover in het teken Kreeft. Venus staat zo dichtbij de Zon, dat ze niet meer te zien is.

Een paar dagen later is het Driekoningen, het feest van de Epifanië, de Openbaring van het Licht. Oorspronkelijk was op 6 januari de viering van de doop van Jezus door Johannes de Doper en dit werd het Lichtfeest van de vroegchristelijke kerk. In de Grieks- en Russisch-orthodoxe kerken wordt op die dag nog altijd het kerstfeest gevierd. In Nederland komen de kinderen verkleed als koningen langs de huizen. Ze laten een kerstster als een molentje draaien op een stok en zingen hun liedjes. Pas na Driekoningen is de Kersttijd echt voorbij en doen we de kerstboom de deur uit. En na deze tijd met de mooi versierde kerstboom en de vele kaarsjes wordt het elke dag weer wat lichter. 

Wim Weehuizen, december 2017